Энэ хэдэн жилийн өмнөх ярилцлага. Дуучин маань хувийн амьдралын хувьд ч, уран бүтээлийнхээ хувьд ч нэлээд өөрчлөгдсөн. Гэхдээ хувь хүн Баясгалан хэвээрээ байгаа гэж найдна. Түүний амьдрал нь сүүлийн үед нэлээд сенсаацлаг байгаа. Японы сүмогийн дэвжээнээ барилдах олон аавын хүүд анхлан замчилсан Кёкүшюзан Д.Батбаяртай сүй тавьсан нь ийн олны хараанд улам гүнзгий ороход нь мэдээж хүргэсэн. Тэр гурван жилийн өмнө хэн байсан бэ гэдэгт энэ ярилцлага хариулт өгнө гэдэгт итгэж байна.

2006-09-04
“Би их адгуу хvн шиг байгаа юм. Эсвэл урлагийн амтанд орчихсон юм болов уу.” “Баясгаланг уйлах, хайрлах ч эрхгvй юм шиг л санах юм”, “Ээжийнхээ дэргэд л жирийн нэг охин гэдгээ мэдэрдэг...” Тэр ингэж хэлэв. Дуучин Т.Баясгалантай ийн ярицлаа.

-Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан тоглолтыг чинь сонирхлоо. Урилгаар ирсэн залуус өндөр сэтгэгдэлтэй тарах шиг санагдсан.
-Монголын залуучуудын холбооны 85 жилийн ойд зориулж ийм тоглолт хийгээч гэж Зоригтбаатар ах санал тавьсан. Өнгөрсөн сарын 27-нд тоглолтоо хийлээ. Арваад суудал хоосон байна даа гэж харж байсан юм. Тэгсэн тэргэнцэртэй хvмvvсийнх байж. Залуучууд минь тэр тоглолтыг ухаарч, уярч vзсэн гэдэгт итгэлтэй байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй залуучуудын холбооны хvмvvс “Бусдын төлөө хийсэн буян чинь буцаад өөрт чинь буян болж очиг”гэж ерөөл тавьж сэтгэлээ илэрхийлсэн нь надад хамгийн сайхан бэлэг болсон.
-Буяны тоглолт учир тасалбар тараагаагvй юv?
-Хөгжлийн бэрхшээлтэй залуучууддаа урам хайрлах, сэтгэлийн дэм өгөх тоглолт байлаа. Тоглолтод оролцсон “Болор цом”-ын эзэн, яруу найрагч Ичинхорлоо, болон Үндэсний дуу, бvжгийн эрдмийн чуулга, “Улаан сарнай” хамтлагийн бvжигчид, “Хувьсал” продакшнын жvжигчид, Соёлын төв өргөөний захирал Байгалмаа, “Алтай халиун” группийн хамт олонд, “Сонор” студийн Томоо ахдаа баярлалаа гэдгээ танай сониноор уламжилъя. Энэ хvмvvсийн ачаар тоглолт боссон.
-”Ухаарлын vргэлжлэл” гэж ардын дуутай цомог гаргаж, тоглолт хийлээ. Ингэж нэрлэснийг бодоход цуврал цомог юм болов уу гэж бодсон?
-”Ухаарлын vргэлжлэл 2" цомгоо хэвлvvлэхээр өчигдөрхөн Солонгос явууллаа. Өнгөрсөн долдугаар сарын 11-нд ардын дуугаар мюзикль тоглолт хийснээ сая залуучууддаа сонирхуулсан юм. ”Бvvвэйн залбирал” тоглолтод багтсан, одоо хит болж байгаа бvтээлээсээ ч толилуулсан. Энэ хvмvvсийг илvv харж vзэх ёстой бол. Тэд миний тоглолт бvрийг vзэхгvй шvv дээ.
-Ингэхэд Баясгалан яагаад ардын дуу барьж авав?
-Гуравдугаар сард тавьсан “Бvvвэйн залбирал” тоглолтынхоо vеэр монгол vндэсний хувцастай тайзнаа гарч дууллаа. Үзэгчид маш сайхан хvлээж авсан. Зарим нь их гайхсан. Зохиолын дуу дуулдаг хvн гэнэт яагаад өөрчлөгдөв гэж бодсон байх. Олон хvн ардын дуу чиний хоолойд таарах юм байна гэсэн л дээ. Ингээд л өөрийнхөө хоолойд тохирох олон сайхан дууг сонгож аваад дууллаа. Дараа нь тоглолт хийлээ. Монгол тvмний өмч ардын дуугаа тааруухан, хайнга дуулах эрх байхгvй. Тиймээс их хичээсэн. Багш нарынхаа зааж зөвлөсний хvчинд ийм цомог хэвлvvлж, тоглолт хийлээ.
-Залуучууд ардын дуу хэр сонирхож байна?
-Тэднийг сонсоосой гэж vнэхээр хvсэж байна. Тэгээд сураасай. Бидний vеийн залуучууд, хойч vеийнхэн минь ардын дуугаа битгий мартаасай гэж ийм цомог гаргаж байна. Буурлуудынхаа дэргэд өссөн хvvхдvvдийн сэтгэлд ардын дуу vлддэг юм шvv дээ.
-Найруулга, хоолойндоо тохируулах гэж өөрчлөлт хийсэн vv?
-Үгvй. Ард тvмний дуулдгаар л дуулсан. Цөөхvvл хөгжимтэй.
-Нэгэн vе болж гарч ирсэн зохиолын дуучдаасаа ялгарах гэж ардын дуу дуулаагvй гэж vv. Дуучин бvр л зохиолын дуу дуулдаг болж. Тиймээс зарим нь уран бvтээлдээ ингэж өөрчлөлт хийх хэрэгтэй л дээ.
-Дуучдаас өөр байя, ялгаръя гэж бодоогvй. Ардын дуундаа хайртай болоод л дуулсан. Бусадтай өрсөлдье гээгvй. Зvрх сэтгэлээ дагаж уран бvтээл туурвиж явна.
-Найдалмаа багш нь хэр vнэлэв?
-Маш сайхан болж байна гэсэн. Үзэгчдийн суудлаас эрхий хуруугаа гозойлгоод толгой дохисон. Буурал аав, ээж хоёр минь ч ардын дуу дуулахад дуртай байгаа. Урлагийн гавьяат зvтгэлтэн Ухнаа гуай “Ардын гурван дууны vг бvтэн мэддэг хvн цөөхөн болсон энэ ийм vед тун зөв тоглолт хийлээ” гэсэн.
-Баясгаланг, мөн бусад дуучдыг зохиолын дуунаас одоо жаахан зайгаа аваасай гэж боддог л доо.
-Сvvлийн vед би поп стилийн дуу дуулж байгаа шvv дээ. Тухайлбал, “Санах тусам”, “Хос хун” байна. “Унаган хайр” байна. Сvvлд “Зvрх мартахгvй” гэж сайхан дуу гаргасан.
-Яагаад цацахгvй байгаа юм бэ?
-Хайрлаад байгаа юм. Шинэ уран бvтээлээ хайрлаж, цагийг нь олж гаргахгvй бол сонсогчид хайхрахгvй өнгөрчих вий гэж болгоомжилж байна. Миний “Санах тусам”, “Чамруу л гэнэ дээ” зэрэг дуу хит болж байгаа. Тиймээс энэ сайхан дуу минь сонсогчдын чихний хажуугаар өнгөрчихөж магадгvй.
-Айхавтар юм аа?
-Миний бяцхан менежмэнт юм л даа /инээв/
-Баясгалан дуучин мэргэжлийн урлагийн гал тогоо руу өнгийх болов уу?
-Найдалмаа багштайгаа ажиллаад найман жил боллоо. Мэргэжлийн уран бvтээл хийнэ ээ. Баясгалан vvнийг хийнэ, чадна гэдэгт итгэлтэй байна. Оюутан ахуй цагтаа багштайгаа дуулдаг байсан ари, романсуудаа нэгтгээд сонгодог бvтээлийн цомог гаргана гэж төлөвлөсөн. Поп дуурь хэлбэрийн бvтээл болох юм.
-Дуу, цомог биш бvтээл гэж хэлэх гээд байна уу?
-Тийм ээ. Бvтээл болно.
-Хэзээ сонсож болох вэ?
-Сургууль эхлэг. Хичээл жигдрэг. Найдалмаа багштайгаа сургуулилалт хийнэ. “Сонор” студи удахгvй шинэ байрандаа орно. Тэд төвхнөчихөөд хамгийн тvрvvнд миний бvтээлийг бичнэ гэсэн.
-Бvтээлийнхээ заримаас нэрлээч?
-Нууц vлдэг. Ямартай ч хөлс vнэртсэн сайн бvтээл хийнэ. Миний дуунуудыг ард тvмэн сайхан хvлээж авч байгаа. Итгэлийг нь алдмааргvй байна.
-2006 онд л гэхэд хоёр цомог гаргаж, мөн ийм тооны тоглолт хийчих шиг болох юм?
-Үнэнээ хэлэхэд, жаахан ядарч л байна. Ийм vед багштайгаа “Хан шувуу” дуугаа нэг сайхан дуулчихвал сэргээд, хэдэн сар ажиллах цэнэгээ авдаг юм. Хичээл эхлэхээр багштайгаа дуулна аа.
-Хөвсгөл яваад ирсэн гэсэн?
-Тэгсэн. Сонгуулийн сурталчилгаагаар Хөвсгөлд ес хоног тоглолоо. Дөнгөж ирээд буяны тоглолтоо хийлээ. Дараа нь Дээрхийн Гэгээн XIҮ Далай ламд Монголын ард тvмнээс зориулсан шинэ дуу авлаа. Далай ламд зориулсан хvндэтгэлийн хvлээн авалтын vеэр дуугаа дуулсан.
-Өнгөрсөн ням гаригт (долдугаар сарын 27-нд) ийм хvлээн авалт болсон гэж дуулсан л даа. Хаана юм бэ?
-”Их тэнгэр”-т. Төрийн хошой шагналт хөгжмийн зохиолч Жанцанноровын аялгуу, яруу найрагч Ичинхорлооийн шvлэг сайхан дуу гарсан. Дууны нэр нь “Мөргөлийн тvрлэг”. Дууг сонсчихоод Далай лам баяр хvргэж, надтай гар барьсан.
Бурхан багшийн чандрыг манай улсад авчрах vеэр чандар залсан өрөөнд дуулсан ганц дуучин нь би. Иймд өөрийгөө их азтай дуучин гэж бодож явдаг аа. “Мөргөлийн тvрлэг”-ээ удахгvй төвд хэлээр дуулах гэж байгаа.
-Тэр vед мөн энэ дууг яагаад Баясгалан дуулсан юм бол?
-Хандмаа нар гуйсан. Эхийн тухай нэг сайхан дуу дуулж өгөөч. Бид харин мөнгө өгч чадахгvй гэж. Харин “Мөргөлийн тvрлэг” дууг Ганчин Ринбvvчий багш санал тавьсан. Энэ хvнийг би эрт мэднэ л дээ. Миний дуунд дуртай. Тvvний урилгаар би Италид 13 хоног аялсан. Тэнд байхдаа Бурхан багшийн зvрхэн тарни, Ногоон дарь эхийн зvрхэн тарнийг итали аялгуугаар сураад ирсэн. Европын орнуудад Буддаг их өөрөөр шvтдэг юм билээ. Лам нар нь тансаг сайхнаар шvлэглэсэн, сайхан аялгуутай ном уншина. Яг л дуу шиг. Өөрийн эрхгvй номыг нь сурах хvсэл төрнө.
-Баясаа хэр шvтлэгтэй вэ?
-Будда шvтдэг. Тvvнд өөрийгөө даатгадаг. Хамгаалагчтай ч юм шиг санагддаг.
-”Мөргөлийн тvрлэг”-ийг сvсэгтэн олонд сонсгоно биз дээ?
-Гандантэгчинлэн болоод бусад хийдэд бичлэгийг нь тараана гэсэн. Тиймээс сvсэгтнvvд удахгvй сонсох байх аа.
-Оюутан цагаасаа л дууллаа. Хэчнээн тоглолт хийчихээд байна?-140 удаа тоглолт хийжээ. Ийм олон удаа тайзны хөшгийг нээж, бас хаасан байна даа.
-Дөрвөн жилийн өмнө юм уу даа, уулзахад анхны тоглолтоо хийх гэж байсан. Тvvнээс хойш ихийг амжуулж шvv?
-Эх орноо хоёр бvтэн тойрчихсон байна. Гадаадад ч хэд хэдэн тоглолт хийж. Замд явж байхдаа л дараагийн тоглолтийнхоо хөтөлбөр, ямар онцлогтой тоглолт хийх гээд төлөвлөгөөгөө гаргадаг. Тэмдэглэлийн дэвтэр бариад л явж байдаг.
-Нарийн тооцоотой ажилладаг юм байна, тийм vv?
-Нэг аймагт очиход л vзэгчдийн хvсэлтээр 3-4 тоглолт хийдэг. Энэ бvгдийг оруулсан дvн л дээ.
-Урын сандаа хэчнээн дуутай вэ?
-Ардын дугаа оруулаад тоолбол зууд дөхөх байх аа. Энэ хугацаанд таван цомог хэвлvvлсэн. Хамгийн анхны “Сvvтэй зvvдэн” цомог минь одоо ч эрэлттэй байдаг. Урт наслах уран бvтээл хийнэ гэдэг дуучин бvрийн хvсэл биз дээ.
-Харин хувийн амьдралд чинь ямар өөрчлөлт гарав?
-Том өөрчлөлт гараагvй ээ. Ээжтэйгээ амьдрахаа больсон. Бие даасан. Өөрийгөө хэн бэ, юу чадах вэ гэдгээ шалгах гэж энэ алхмыг хийлээ.
-Нөхөр сvvдрийн талаар асууж болно биз дээ. Сонинд их л бичих юм?
-Бараг л цагаан толгойн vсгийн дэс дарааллаар л хvнтэй холбож бичих юм даа. Эхэндээ ч дургvйцдэг байлаа. Одоо больсон. Шаналаад байх ч юм алга. Угаасаа энэ хорвоод сайн, муу хоёр тэнцэж явах учиртай гэдэг биз дээ. Миний уран бvтээл хийх хvсэл иймэрхvv муу, сайн vгийн сvvдэрт хэзээ ч дарагдахгvй. Миний тухай элдвээр бичиж байгаа хvн ч миний дуунд дуртай. Тэр хvмvvст ч би дуугаа зориулдаг.
-Одоо хийх уран бvтээлээ мэргэжлийн урлагийн байгууллагын дуучны хувиар гаргавал яасан юм бэ?
-Аль нэг байгууллагад данстай дуучин боллоо гэхэд ийм олон сайхан дуу гаргаж, тоглолт хийх бололцоогvй болно. Би их адгуу хvн юм шиг байгаа юм. Зvгээр сууж чадахаа больсон. Магадгvй, урлагийн амтанд орсон байх.
-Урлагийн, олны танил хvний зовлон гэж байдаг гэнэ лээ. Мэдэрч байна уу?
-Мэдэхгvй. Заримдаа Баясгаланг уйлах, хайрлах, дурлах ч эрхгvй юм шиг л бичих юм. Дуучин хvн ядрах эрхгvй. Дисконд ч явж болохгvй. Урлаг хvнийг ийм болгодог бололтой.
-Бие дааж амьдраад хэр удаж байна?
-Жил гаруй боллоо.
-Ээжийн эрх охин байхаа больсон уу?
-Хэвээрээ. Цаашдаа ч байх болно. Ээждээ эрхлэхээр л жирийн нэг охин гэдгээ мэдэрдэг. Ээжийнхээ дэргэд л Баясгалан өөрийнхөөрөө байдаг даа. Ингэж бодохоор заримдаа өөрийгөө өрөвдөх гээд байдаг болж.
-Яагаад өөрийгөө адгуу гэв?
-Шинэ шvлэг авлаа гэхэд аялгуу хийлгэж байж санаа амарна. Аялгуугаа авчихаад хөгжмөө бичvvлэхгvй л бол сэтгэл тайван биш. Хөгжмөө бичvvлчихвэл дуулж байж сая санаа амрах юм. Миний амьдралын хэв загвар ийм болжээ. Яруу найрагч, хөгжмийн зохиолч нарт ийм чанар минь харин таалагддаг. Уран бvтээлч уран бvтээлээ зvрхнээсээ гаргаж, бусдын зvрхэнд хvргэх учиртай. Миний зорилго ч энэ.
-Дуунуудыг чинь сонсохоор нэг л гунигтай, гансарч ганцаардсан сэтгэлээр дуулаад байх шиг. Харин ардын дуу дуулсан хоолойн темп таалагдсан шvv?
-Ганцаардах vе гардаг. Ийм vед дуунууд минь надад хань болдог. Өөрийнхөө дууг сонсоод л... Заримдаа ч бvтэлгvй хайрын тухай дуу дуулахаар хит болоод байх шиг санагдах юм.
-Дууныхаа vйл явдлыг гvнзгий мэдэрч дуулснаас хvнд илvvтэй хvрээд байж ч болох юм?
-Хайр гэдэг сугалаа ч юм шиг. Хvсээд хvсээд тэр супер шагналыг авч чаддаггvйтэй адил. Хvнийг хамгийн ихээр баярлуулж чаддаг, бас хамгийн ихээр зовоож чадах зvйл юм шиг ээ.
-Хайрын сайхныг амталж, шаналалыг нь ч бас мэдэрсэн хvн шиг л ярьж байна?
-Туршлагатай байна гэж vv (инээгээд)?
-Тэгж санагдаж байна
-Хайрын тухай дуулахдаа уярч, уйлж дуулдаг. Яах аргагvй миний сэтгэлээс урссан дуунууд сонсогчдод минь хvрдэг. Яруу найрагч Эмvжин эгч дөнгөж өчигдөрхөн “Эр хvн” гэж шvлэг надад өгсөн. Шvлгээ аваад тэр чигээрээ хөгжмийн зохиолч Сэр-Од ахынд очлоо. Гурав хоногийн дараа аялгуу хийгээд өгнө гэсэн. Тэр өдрийг хуруу даран хvлээж байна даа. “Баясгалаан, чамайг энэ дууг дуулбал бvх эрчvvд хайрлах болно” гэж Эмvжин эгч хэлсэн

2006-08-31
С.Соронзонболдын "Тэнгэрийн дуудлага" дэлхийн шилдэг 20 бvтээлд багтлаа

Дэлхийн хөгжмийн их наадамд 100 гаруй бvтээл өрсөлдсөнөөс монгол зохиолчийн бvтээл шилдэг 20-д тунажээ. Эдгээр бvтээлээс Гран-Приг шалгаруулах ёслолын ажиллагаа ирэх сарын эхээр Голландад болно. Тvрvvлсэн бvтээлийн эзнийг их хэмжээний мөнгөн шагналаас гадна асар их нэр хvнд хvлээж буй. Хөгжмийн зохиолч С.Соронзонболд есдvгээр сарын 4-нд замд гарна. Дэлхийн наадамд “сойсон” хөгжим болоод уран бvтээлийнх нь талаар ийн ярилцлаа. Уламжлалт биш шинэ хөгжмийн бvтээл дагнан туурвидаг хөгжмийн зохиолч С.Соронболд СУИС-д багшилдаг.
-Дэлхийн хөгжмийн наадамд амжилттай оролцож буй тухай сайхан мэдээ сонслоо. Шилдэг бvтээлvvд удахгvй дахин “уралдана” гэнэ.-Швейцарийн “Antipodes” гэж хамтлагийн ахлагч цөөхvvл хөгжимд зориулсан бvтээл хийж өгөөч, манай хамтлагийнхан тоглох гэсэн юм гэж надад санал тавьсан. Өнгөрсөн жил шvv дээ, 2005 онд. Оросын хөгжмийн зохиолын техник оруулахгvй. Бас хятад хөгжим дуугарч болохгvй. Жинхэнэ монгол хөгжим бичээрэй гэсэн болзол тавьсан.
-Захиалагчийнхаа бvтээлийг дэлхийн наадамд “уясан” хэрэг vv?

-Би энэ том наадмын тухай бодоогvй ээ. Захиалга өглөө, бичих ёстой л гэж санасан. Жил гаруйн хугацаа зарцуулж бичлээ.
-Удаан дуншиж төрсөн хөгжим байх нь?

-Тийм ээ. Монголд жинхэнэ монгол хөгжим алга. Манай хөгжмийн зохиолчид орос школтой. Бvтээлvvдээс нь монгол аялгуун дээр суурилсан орос маягийн vнэр гараад байдаг. Өөрсдөө ч хvлээн зөвшөөрдөг. Европод ийм эрлийз хөгжим хол явахгvй. Ингээд монгол хөгжмийн эрэлд гарсан. Монгол ардын уртын дуу арай эрлийзжиж амжаагvй байна. Бөө мөргөлийн хөгжимд бас хольц ороогvй. Монгол хvн байна даа, улсынхаа 800 жилийн ойд зориулаад Чингистэй холбоотой бvтээл хийхээр зориглолоо.

-Нэг сумаар хоёр туулай буудъя гэж боджээ.

-Яг тэгсэн. Чингистэй холбоотой, тэр vеийн бvтээл юу байна гэдгийг сураглалаа. Уртын дуу гэхэд тав зургаа байна.
-Заримаас нь нэрлэх vv, сонин байна?
-”Эртний сайхан”, “Богдугай”, найрын цэнгээний дуу гэх мэт. Мөн хар, цагаан сvлдний тахилганы аялгуу олсон. Чингисийн алтан ургийнхан л аялж дуулдаг ч vргэлж дуулаад байхгvй цээрлэдэг юм билээ. Үгийг нь сийрvvлэн бичиж авсан. Чингис хааны vеийн хөгжмөөр аялгууг нь өөрчлөөд захиалгын бvтээл хийчихье гэж зориглосон.
Харвасан сум байгаа олохгvй яваад л байгаагаар эхлvvлсэн юм. Хvмvvс уухайлаад, байгаа оноосой л гээд тvрээд. Уухайн дуу тасрахгvй, тэнэсэн сум яваад л байна.
Дараагийн хэсэгт сайн, муу зvгийн бvх бурхан нэг дор цуглана. Тэд эзэн сvлдээ дуудна. Чингисийн хар, цагаан сvлдийг дуудаж байгаа шиг л. Энэ vед монгол дайчдын эрэмгий, дайчин шинж харагдана. Их богинохон хэсэг л дээ. Ингэж сvлд дуудаж байгаагаар энэ хэсэг дуусна. Төгсгөлдөө найр наадам болно оо. Уртын дуугаа хадаана. Тэнгэр бурхан, байгаль дэлхий, хvн амьтан бvгд баярлаж байгаагаар бvтээл өндөрлөдөг.
-Хөгжим сонсоод хувь хvн өөр өөрийхөөрөө төсөөлөн боддог. Хvн бvрт тань ярьсан шиг дvрслэл бууна гэж vv? Бvтээлийнхээ тухай ингэж тодорхой ярьдаг хөгжмийн зохиолч ч олон биш.

-Захиалагч тал хөгжмийнхөө агуулгыг 200 vгэнд багтаагаад тодорхой гаргаж өгөөрэй гэсэн юм.
-Хамтлагийнхан таны энэ бvтээлийг Дэлхийн шинэ хөгжмийн наадамд тоглож, хөгжмийн зохиолчийнх нь хувиар Та оролцсон хэрэг байх нь ээ? -Тийм. Германы Штутгарт хотод наадам болсон. Захиалагчид миний хоёр талын замын болоод тэнд байх гурав хоногийн зардлыг даасан. Дэлхийн шинэ хөгжмийн наадамд 60 гаруй орны хөгжмийн зохиолчийн 100-гаад бvтээлийг тоглосон. “Монголоос бvтээлтэйгээ ирсэн анхны хvн нь Та” гэж зохион байгуулагчид хэлсэн.
-Хэдэн жилийн тvvхтэй наадам юм бол. Ийм төрлийн наадам олон байдаг юм билээ?

-Агуу их Моцартын төрсөн нутаг Австрийн Зальцбург хотноо 1923 онд Дэлхийн шинэ хөгжмийн их наадам анх зохиогджээ. Жил бvр баруун Европын хотууд болоод Америк, Канадад болдог. Хөгжмийн олон наадмын хамгийн шилдэг, мундаг нь гэсэн шvv. Хөгжим бvжгийн коллежийн Шаравцэрэн багш л тэр хамтлагийнханд намайг зааж өгсөн юм билээ.
-Тэдэнд таны хөгжим хэр таалагдсан бол?

-Наадам долдугаар сарын 14-30-нд болсон. Энэ хугацаанд ирсэн 100 бvтээлийг бvгдийг сонссон. Миний хөгжмийг тоглох гээд сургууль хийхэд зарим хөгжимчин нь дургvйцсэн гэсэн. Европод тоглож байгаагvй хөгжим байна гэж байна. Үvнд миний буруу гэж юу байх вэ, өөрсдөө л цэвэр монгол хөгжим бичээрэй гэсэн шvv дээ. Европ хөгжим бичээрэй гэсэн бол илvv амар л байсан.
Орчин vеийн шинэ хөгжмийн төв Голландад бий. Тэнд “Gaydeamus” гэж шинэ хөгжмийн бvтээл, зохиолчдыг дэмждэг сан байна. Сангийнхан нэрэмжит шагналын эзнээ энэ наадмаас тодруулдаг юм билээ.
-Шалгарсан 20 бvтээлийн эзэд ямар эрх эдэлдэг юм бол?

-Бvтээлийг тоглох хөгжимчдийн наадамд оролцох зардлыг даадаг юм билээ.
-Сvvлийн шалгаруулалт хэзээ вэ?

-Есдvгээр сарын 4-нд эхэлнэ.
-Германд болох уу?

-Үгvй. Голландын Амстердамд
-Та оролцох уу?

-Оролцохоос аргагvй. Есдvгээр сарын 4-ний 18.00 цагаас эхлэх ёслолд 20 зохиолчийг нэг бvрчлэн танилцуулна. Заавал ирсэн байх учиртай гэсэн.
-Яагаад оролцохоос аргагvй гэж. Ийм сайхан наадамд очихгvй бол болохгvй. Албан хvчээр явуулж байгаа юм шиг дурамжхан ярих юм?

-Замын зардал хэцvv байна аа. Хамгийн хямдаар ниснэ гэхэд л 1000 гаруй доллар хэрэгтэй болоод байгаа. Зохион байгуулагчид нь шууд хэлэхгvй ч ядуу орны зохиолч гэж харж vзээд л байгаа юм. “Монголын хөгжмийн зохиолчийн бvтээл энэ наадамд дуугарна гэдэг ёстой фантастик” гэсэн шvv, зарим нь. Шинэ хөгжмийн “Туурайн төвөргөөн” наадмыг манайд зохион байгуулдаг удирдаач Бернхард Вульф надад их дэмжлэг vзvvлсэн. Тэр Монголын урлагт хайртай ард тvмэн, ардын хөгжмийн тухай сайхан илтгэл тавьж хvмvvст эерэг ойлголт өгсөнд их баярласан.
-Нэр нь vл мэдэгдэх бvтээлийн тухай л яриад байдаг. Эзэндээ нэр төр авчрах мөртлөө бас мөнгө төгрөгний асуудалд оруулж, ажил удаад байгаа бvтээлийн нэр “хэн” билээ?

-”Тэнгэрийн дуудлага” гэж бичээд явуулчихсан.
-Энэ хөгжмийг захиалсан хvмvvс танд шагнал өгсөн биз дээ?

-Өгсөөн. Тvvнийг хөгжимчдийн зардалд шингээсэн. Герман явахдаа би Боловсрол соёл шинжлэх ухааны яаманд хандсан л даа. Хот, хөдөөнөөс 800 уртын дууч, морин хуурч цуглуулна, ажил их байна. Энэ удаа тусалж амжихгvй нь гэсэн. Тураг ядрахаар уулаа, хvн ядрахаар ургаа гэдэг. Архангай аймгийн Эрдэнэмандал сумынхаа нутгийн зөвлөлийн даргад хандлаа.
Сумдын нутгийн зөвлөлийнхөн уулзах гэж байгаа. Уулзалтад хvрээд ир гэсэн. Манай нутгийн зөвлөлийнхөн оюуны бvтээлийг дэмжинэ гэсэн уриатай юм. Тэрбишдагва сайд намайг загнаж байна. Ийм орой хэлж байдаг, эртхэн бидэнд хандахгvй яасан юм гээд л. Тэгээд “Би хувиараа чиний зардлыг дааж явуулъя, баруун Европод бvтээлээ танилцуулж буй хөгжмийн зохиолчдийг дэмждэг” гэлээ. Ингэж би долдугаар сард Герман явж наадамд оролцсон.
-Та өмнө нь баруунд бvтээлээ тоглуулж байсан байх аа. Соронзонболдын бvтээл Германд дуугарч гэнэ гэж олон сонссон?

-Дөрвөл хөгжимд зориулсан бvтээл бичиж монгол хөгжимчдөдөө өгч байлаа. Шаравцэрэн багш, хөгжимчин Энхтуяа, Тунгалаг, Болд нар миний бvтээлийг тоглох боллоо. Тэгсэн Шаравцэрэн багшаас бусад нь ойлгодоггvй. Тэд сайхан аялгуу алга гэж шvvмжилсэн. Жанцанноров гуайнх шиг аялгуу бич гэж байна. Манайхан голдуу л амьдрал сайхан, жаргалтай байна гэсэн хөгжим бичдэг.
Социализмын vед ч ийм л байсан. Хонь ямаан сvрэг нь талаар нэг бэлчээд л… Харин Хангалынх арай өөр vнэртэй шvv. Нийгмийг дандаа сайн талаас нь хараад байж болохгvй. Барууны зах зээлд ийм хөгжим борлогдохгvй. Хөгжимчдөдөө ингэж зөвлөн байж бvтээлээ тоглуулсан. Тэгсэн тэднийг Германд маш сайн хvлээж авсан гэнэ лээ.
Өнгөрсөн гурав, дөрөвдvгээр сард “Integral” чуулга миний бvтээлийг тоглосон юм. Би сонсож амжаагvй ээ. Санхvv мөнгөний боломжтой бол очмоор л байсан. Онцолж хэлэхэд, Швейцарийн хөгжимчид захиалга өгөхдөө “Юунаас ч битггий айгаарай. Та сэтгэснээрээ л бич. Таны бvтээлийг Европын шилдэг хөгжимчид эгшиглvvлнэ” гэсэн нь амар байлаа.
-Швейцарийн хөгжимчид тэгээд хэр тоглов? Бичиж байх vеийн болоод агуулгыг нь тодорхойлж суусан тэр vеийн эмоцио олж сонссон уу?-Хvмvvс хэр хvлээж авах бол гэж сэтгэл догдлоод олигтой сонсож чадаагvй. Энд ирээд бичлэгээ сонссон. Тэд vнэхээр сайн тоглосон байна лээ.
-Монголчууд бидэнд “Тэнгэрийн дуудлага”-ыг сонсох боломж гарна биз дээ?-Наадмынхан бvтээлээ хуулбарлаж, бичиж өгдөггvй юм билээ. Гэхдээ надад ийм боломж олгоно гэсэн. Шилдэг 20 бvтээлийг хувилж олшруулаад СУИС, Хөгжим, бvжгийн коллеж, Соёлын коллежийн номын санд өгье гэж бодож байгаа. Оюутнууд дэлхийн мэргэжлийн хөгжмийн чиг хандлага ямар тvвшинд байгааг, хаашаа явааг сонсог.
-Голланд явах зардлыг “Gaydeamus” сан даахгvй гэсэн. Танд ямар төлөвлөгөө байна даа?-Тэд хөгжимчдийн минь зардлыг л даана. Тэрбишдагва сайддаа дахиад л хандсан. “Дэлхийн тавцанд гарсан бvтээл хийсэн хvнд би тусална аа” гэсэн.
-Таныг нэг хэсэг циркт хөгжимчин байсан гэж сонссон. Бөмбөр тоглодог байсан гэл vv?-Тийм ээ. Циркийн бөмбөрчин байсан.
-Тэндээсээ хойшоо сургуульд явсан юм уу? Таны хөгжмийн зохиолч болсон тvvхийг сонирхоод байна л даа. Циркт хөгжимчин, цахилгаан станцад гагнуурчин, Төмөр замд слесарь гээд таны намтар баялаг юм билээ.-Би уг нь Пионерийн ордны хөгжмийн дугуйланд явдаг, урлагт дуртай хvvхэд байлаа. Арав төгсөхөд нисэхийн сургууль, геологийн мэргэжлээр сурах хуваарь таарсан. Аваагvй юм. Даваахvv гэж хvргэн ах минь цалин өндөртэй гэж хэлээд цахилгаан станцад дагалдан кранчин болголоо. Ажлынхаа зав чөлөөгөөр Циркт бөмбөрөө тоглоно.
Нэг өдөр одоо энэ “Харанга” хамтлагийн Энхманлай, Одсvрэн хоёр уруу татаад. 1976 он шvv дээ. Тэд Төмөр замын Улаанбаатар өртөөний дэргэд “Ногоон гэрэл” гэж хамтлагтай. Намайг хөгжимчнөөр ирээч гэдэг юм. Тэдэнтэй нэгдэхийн тулд Төмөр замд слесараар ажилд орлоо. Сvvлд пvvчин болсон. Нярав гэсэн vг л дээ.
Циркийн удирдлага энэ хvv манайд олон жил тоглолоо. Мэргэжлийн vнэмлэх олгуулъя гэлээ. Соёлын яамны Мэргэжлийн комиссийн дарга Билигийн Дамдинсvрэн гуай надад хөгжимчин гэсэн vнэмлэх олгож билээ. Энэ vед надад хvмvvс их тусалдаг байлаа. Хөгжмийн зохиолч Шарав хойно төгсөж ирээд сургуульд яв гэж зөвлөнө. Гончигсумлаа гуай ч сургуульд явахыг минь дэмжиж хөөцөлдлөө.
Тэгсэн Хөгжмийн зохиолчдын холбооны даргаасаа огцорчихдог юм. Холбооныхон намайг мэргэжил, боловсрол байхгvй, сургууль төгсөөгvй гэдэг шалтгаанаар явуулаагvй. Хөгжмийн ахмад зохиолчид хоорондоо ярьж байгаад Соёлын яамны шалгалтад оруулж хойш нь сургуульд явуулахаар боллоо. Удирдаачийн анги таарсан. Мэргэжлийн шалгалтад ороход Чулуун гуай “Намайг дагаад гараа хөдөлгөөд байгаарай” гэж билээ. Ингэж бөөн явдал болж байж Свердловск явж байжээ.Найрал дууны удирдаачийн ангид очоод жилийн дараа хөгжмийн зохиолчийн ангиар солиулсан юм.
-Урлагийн томчууд танд сайн байжээ. Энэ хvvд нэг юм байх шиг байна гэж vнэрлээд байсан юм болов уу?-Мэдэхгvй. Настай, туршлагатай хvмvvст нэг бодол байсан байх аа.
-Соронзонболдын хөгжим гэж зарлаад дуу дуулж, кино эхлэхийг сонсож байсангvй. Яагаад шvлгэнд аялгуу хийдэггvй юм бэ?-Бетховен, Моцарт нийтийн дуу хийгээгvй. Гэтэл тэднийг дэлхий мэддэг. Лучианно Паворити нийтийн дуу дуулаагvй ч хvн төрөлхтөн тvvнийг сонсдог биз дээ.
-Соронзонболдыг тэгээд хаана сонсож болох вэ?-Радиод миний хөгжмийн бичлэгvvд бий.
-Тоглолт хий л дээ. Тэгээд таныг сонсъё.-Тоглолт хийх гэж хөөцөлдөж байхаар хөгжмөө нухаж байсан нь дээр биз. Бичих цаг ирвэл тэмдэглээд авах хэрэгтэй.
-Онгод ирэхээр бичдэг гэж vv?-Мэдэхгvй ээ. Бичих тохироо бvрддэг гэвэл илvv онох байх.
-Та СУИС-д хэдэн жил багшилж байна?-14.
-Хөгжмийн зохиолч төрvvлдэг байх аа.-Тийм ээ.
-Шавь нараасаа нэрлээч?-Сэр-Од сайн явж байна…
-Сэр-Од л нийтийн хамаг дууг зохиож байна гэхэд хол зөрөхгvй биз. Багш нь нийтийн дуу бичихгvй байхад шавь нь…-Амьдрал нь шаардаад байна л даа.
-Таных болохоор шаардахгvй байна гэж vv, хэрэв нийтийн дуу ахиухан биччихвэл дэлхийн тэмцээнд оролцохдоо хvнээс ядаж замын зардал гуйхгvй шvv дээ?-Багш нар командлаад нийтийн дуунд орчихвол мэргэжлийн хөгжим утгаа алдана. Мэргэжлийн хөгжмийн ямар ч сургуульд ийм шаардлага тавьдаг. Монголд байгаа ганц их сургуулийн багш зах зээлийн шуурганд автаж, нийтийн дууны ая бичиж болохгvй.
-Голландад дуугарах “Тэнгэрийн дуудлага”-даа хэр найдлага тавьж байна?-Найдлага тавихгvй байгаа. Би язгуур хөгжмөө л тvшсэн шvv дээ.
-Ямар хачин юм бэ. Унана гэж барилддаггvй гэдэг биз дээ. Гэтэл та…?-Би цэвэр монгол хөгжим л бичсэн. Европчууд өмнө нь ийм бvтээл сонсоогvй учир тэдэнд шинэ санагдсан байж болох. 100 бvтээлээс 20-д нь шалгарлаа. Би бvгдийг нь сонслоо. Дэлхийн хөгжим vнэхээр хол явсан байна. Бид тэднээс их хоцорчээ.
Шинэ урлагийг амар ойлгодоггvй хvн олон бий. Модерн зураачид төдийгvй шинэ хөгжмийн зохиолчид ч энэ зовлонг мэдэрдэг. Модерн зураач, яруу найрагч гэхээр жаахан “юм”-тай хvмvvс ийм “тачигнасан” уран бvтээл туурвидаг гэсэн яриа ч бий.
“Моцарт, Бетховенийг дуурайгаад яах юм. Мөрдорж, Дамдинсvрэнг ч хуулж болохгvй. Тэгвэл дуураймал амьтан болно. Хvн өөрийнхөөрөө, ямагт шинэ байх хэрэгтэй” гэж олон тvмэнд зориулж нийтийн дууны аялгуу бичдэггvй энэ задарсан эр хэлсэн. Дэлхийн шинэ хөгжмийн наадмыг алдартай том том пvvс компаниуд дэмждэг юм билээ. Өөрсдийн болоод хvмvvсийн ойлгохгvй байгаа уран бvтээлийг дэмжинэ хэмээн харанхуйгаар зvтгэдэг гэх. Одоо vеэс тасарсан, нийгмээсээ тvрvvлсэн хvмvvс хэзээд ядарч явдгийг тэд ойлгосон болоод тэр. Хэдэн vеийн дараагаас л энэ уран бvтээлчдийг хvмvvс ойлгодог туршлагыг тэд ухаарсан байна.

2006-08-26

Тэр киноны хөгжим бичээд саяхан дууссан, роп попынхны олонд хvргэсэн арваад дууны хөгжмийн зохиолч. 300 гаруй цомгийн цуглуулгатай, багагvй хогшилтой энэ эр сvvлийн тав, зургаан жил ээлжийн амралт авах нь бvv хэл хагас, бvтэн сайныг ч гэр бvлийнхэнтэйгээ ховорхон өнгөрөөсөн гэрийн бараа хардаггvй аав.
Гавьяат жvжигчин дуучин Т.Ариунаа, “Камертон” зэрэг хамтлагийн шинэ, цомог болоод уран бvтээлийн тайлан тоглолтынх нь ар тал талыг бат даадаг продюссер. 1000 гаруй дууны хөгжмийн найруулагчаар ажилласан аранжировщик.
Хамтлаг, дуучдын цомгийг арван жилийн турш “өлгийдсөн эх баригч”. Ярилцагчийнхаа ажил хэргээс энэ мэтчлэн дурдвал “Говийн зэрэглээ” киноны ангийн байцаагчийн танилцуулгаас ч урт жагсаалт болж магадгvй нь.
Манай зочин Наранбаатарын Халиун. Тайзнаа гараад дуулж хуурддаггvй тул тэр бvр хvн танихгvй. Урлагийн хvрээнийнхэн бол андахгvй. Аав нь Буриадын ардын жvжигчин, эмээ, өвөө хоёр нь хоёул Монгол Улсын урлагийн гавьяат зvтгэлтэн, уран бvтээлч.


-Шинэ уран бvтээлийн тухай сонсож, ярилцлагаа эхэлье.

-Солонго найруулагч “Их төрийн голомт” гэж баримтат, уран сайхны кино хийсэн. Нууц товчооноос сэдэвлэсэн энэ тvvхэн бvтээлийн хөгжмийг хийгээд дууслаа. Энэ бол миний хувьд том хэмжээний бvтээл.
-Халиун vvнээс өмнө киноны хөгжим бичсэн байх аа?

-Ганцаараа бол vгvй л дээ. Хамтарсан бvтээл бол бий. Дэлгэрмөрөнгийн “Эргэж битгий хар” хэмээсэн дуу киноных юм шvv дээ. Киног vзээгvй ээ, ямартай ч дуу нь хит болсон. “Их төрийн голомт” гэж киноны сэдэв нь том, ойн хvрээнд хийсэн, чанартай бvтээл. Чадах ядахаараа хичээж хөгжмөө бичсэн. Ирэх сарын 1, 2-ны vеэр телевизээр гарах юм гэнэ билээ. Тэгэхэээр vзэгчид шvvх байх аа. Монгол угсаатны чуулганы vеэр төлөөлөгчдөд нь vзvvлж, их ойг зохион байгуулах хорооныхон давхар хянасан. Тэд сайн бvтээл болжээ гэж vнэлсэн. Дуу бичлэгийг “Сонор” студид хийсэн. Энэ тал дээр дэвшилттэй, барууны киноны бичлэгийн тvвшинд хvрсэн гэж бардам хэлнэ. Манай Болд /рок попынхон тvvнийг Томоо гэдэг/ маш сайн ажилласан.
-Найруулагч яагаад Халиунаар хөгжмөө бичvvлье гэсэн юм бол?

-Шинэлэг арга барилаар, залуу хvнтэй хамтарч ажиллая л гэж бодсон байх. Солонго найруулагч ярилцлага өгөхдөө ингэж хэлсэн байсан. Санал тавихад нь өөртөө итгэхгvй жаахан бэргэж л байлаа. Тэгэхэд тэр “Бирваа гуай чиний насан дээр дуурь бичсэн. Чи одоо л хийхгvй бол бол хэзээ хийх юм бэ” гэсэн. Нээрэн одоо хийхгvй бол хэзээ хийх вэ гэж бодож энэ бvтээлийг барьж авсан. Бат-Үvл ах урлагийн шоу хийх гээд намайг шийрэгнэж байхад “Ах нь чамаас залуу байхдаа хувьсгал хийж явлаа” гэж билээ. Аав минь ч бас хэлдэг л дээ. Уран бvтээлч зоригтой алхам хийж байх учиртай. Сайн бvтээл хийхийн төлөө зогсож болохгvй гэж. Энэ бvгд намайг зоригжуулсан.
-Халиун өөрөө бол зориглохгvй нь ээ. Тvлхээсээр л…

-Өөртөө итгэхгvй vе гарна аа. Гэхдээ энэ олон жилийн минь ажлын vр дvн эерэг гарч, өдөр ирэх тусам өөртөө итгэлтэй болж байна.
-Танай аав “Соёл-Эрдэнэ” хамтлагийг vvсгэн байгуулсан гэдэг. Одоо хаана, ямар ажил эрхэлж байгаа вэ?

-Миний аав хөгжмйн зохиолч Наранбаатар. Буриадын “Байгаль” чуулгын уран сайхны удирдагч, Буриадын ардын жvжигчин. Манайхан дунд урлагийн хvмvvс олон. Миний өвөө урлагийн гавьяат зvтгэлтэн, зураач Лувсанжамц, эмээ гавьяат зvтгэлтэн, уран хатгамалч Норолхоо гэж сайхан хvмvvс байлаа.
-Та тэгээд урлагийн төрөл дундаас рок попод илvv дурласан хэрэг vv?

-Тийм ээ.
-”Сонор” Халиун хоёр хамтраад нэлээд удлаа. Арван жилийг хамт vдэж
.

-Тэгсэн. Дашка, Чугу бид гурав хамтарч гурван талаасаа хөрөнгө оруулаад арван жилийн өмнө “Сонор” студийг байгуулжээ.
-Халиуныг “Сонор” студийн аранжировщик гэж рок, попынхон бол андахгvй л дээ. Шинэ цомог худалдаанд гарахад ч юм уу, аль нэг уран бvтээлчийн тоглолтын өмнө телевизийн хөгжмийн сувгууд танаас ярилцлага авч харагддаг. Рок попынхон дундаа мундаг л хvн шиг байна. Чухам яг юу хийдэг юм бол гэж хvмvvс сонирхож буй байх аа.

-Хөгжмийн зохиолч гэж бараг болно доо. Зарим хvн ая аялаад ороод ирдэг. Тvvнийг нь ноотлож, яавал гоё дуу болгох вэ, ямар ямар хөгжим оролцуулан энэ аялгууг амилуулах вэ ч гэдэг юм уу хөгжмийн найруулга л хийдэг хvн.
-Аранжировщик, продюссер гэсэн мэргэжил гадаадад бол тусдаа байдаг гэх. Харин Халиуны нэрийн өмнө энэ хоёр хоршоо vг мэт л хэрэглэгддэг. Яагаад тэр вэы?

-Уран бvтээлчдийн шинэ цомгийн хөгжмийн найруулга дээр, дараа нь цомгийн болоод бие даасан тоглолтынх нь продюссерээр ажилладаг. Тухайлбал, дуучин Ариунаа болоод “Камертон” хамтлагийнхантай 10 жил хамтарч байна. Мөн “Номин талст” байна. Товчоор хэлбэл, эдгээр дуучны урлагийн талынх нь бvхий л асуудлыг шийддэг.
Дуучин хvн дуулах л учиртай. Тэр эрvvл байх ёстой. Сайн бvжигчин байх хэрэгтэй. Тvvнээс биш том чемодан чирээд л тоглолтын тасалбараа зарах гээд зогсож байх учиргvй. Энэ бvгдийг продюссер зохион байгуулдаг.
-Тэгвэл хамтлаг, дуучин болгонд тус тусдаа ийм хvмvvс байх учиртай юм биш vv?

-Уг нь тийм. Тухайлбал, “Өргөө”, “Айзам” зэрэг хамтлагт аранжировщик байсан. “Өргөө” хамтлагт л гэхэд Болоож, “Соёл-Эрдэнэ”-д Зуундарь, Наранбаатар гэж лидер байлаа.
–Хамтлаг, дуучдын өнгийг тодорхойлдог хvнийг аранжировщик гэнэ гэсэн тодорхойлолт гаргаж болмоор юм биш vv?

-Зохион байгуулагч, уран бvтээлийн лидерийг аранжировщик гэнэ.
-Та “Хөх тэнгэр” хамтлагт байсан. Эндээс олон сайхан уран бvтээлч төрсөн гэдэгтэй санал нийлнэ биз?

-”Хөх тэнгэр”-ийг би рок поп урлагийн их сургууль гэж боддог. Энэ хамтлагаар дамжсан хvн болгон өнөөдөр нэр хvндтэй, ард тvмний хайртай уран бvтээлчид болсон. Тухайлбал, дуучин Бачка, Дашка, Өөжгий, Сараа, Ганхуяг, хөгжмийн зохиолч Энхбаяр, Пvvжээ бvгд уран бvтээлийн гараагаа эндээс эхэлсэн.
-Эстрадынхан л гэдэг байсан шvv дээ. 1990-ээд оны эхээр рок попынхон гэх болсон. Энэ нэр томьёо “Хөх тэнгэр”-ийг ид байх vед гарч, хvмvvс ч хэлж хэвшсэн гэж боддог.

-”Хөх тэнгэр” vнэхээр шинэ хуудас, шинэ өнгө нэмсэн. “Буян” Жагаа биднийг шинэ vеийн хөгжмийн зэмсгээр хангадаг байсан.
-Угаасаа л “Буян” компанийн дэргэдэх хамтлаг гэдэг байсан биз дээ?

-Хамтлаг, дуучид заавал нэг том компанийн юм уу, дуу бичлэгийн студийн харьяа байх ёстой. “Татар” хамтлаг гэхэд л манай студийнх. “Шөнийн галт тэрэг” ч ялгаагvй. “Камертон” л гэхэд “Монгол газар”, “Хурд” хамтлаг “Эрэл” компанийнх. Энэчлэн хамтлаг дуучид урлагт элэгтэй хvмvvсийн тэвэрт байдаг л даа. Олон улсад ч ийм жишиг бий.
-Дашка хэдэн жилийн өмнө “Сонор”-оос өрх тусгаарласан. Халиунд бие дааж гарах санаа байгаа юу?

-Студи байгуулъя гэж бодсон. Дараа нь vйл ажиллагаа нь жигдэртэл ажиллая гэсэн. Цаашид ажиллах, өрх тусгаарлахын тухайд бол бидний хоорондын гэрээнээс л хамаарна шvv дээ.
-Ирээдvйгээ хэрхэн төсөөлж байна?

-Энэ тухай бодох ч завгvй л байх юм. Миний бvтээлийг хvмvvс хойшид ч сонсож байгаасай гэж боддог. Мөн өөрийн брэнд болсон орон зайгаа бэхжvvлэх юм сан гэж хvсдэг.
-Халиун дуу дуулдаггvй, тайзнаа гарахгvй. Энэ дууны хөгжмийн найруулгыг Халиун хийсэн гэж дуучнаас өөр бараг хvн мэдэхгvй. Тиймээс “миний бvтээлийг хойшид ч хvмvvс сонсоосой” гэсэн хvсэл тань хэр оновчтой юм бол.

-Энэ бол яар аргагvй мэргэжлийн онцлог. Дуучид дуулах болгондоо миний нэрийг зарлах шаардлагагvй. Харин олон улсын уралдаанд оролцох, Оюуны өмчийн газарт хамтын бvтээл гэж бvртгvvлэх учиртай.
-Бvртгэлд орох юм байна. Гэсэн ч сонсогчид Халиун гэж нөхрийг мэдэхгvй хэвээр л байна шvv дээ.

-Яах аргагvй арын фронтын хvн болоод тэр л дээ. Харин рок попынхон дундаа би нэлээд дуурсагдана аа. Тэгээд ч алдарших нь миний гол зорилго биш.
-Дуучин тайлан тоглолтынхоо vеэр өөрийн чинь нэрийг хэлэхээ мартчихвал…

-Гомдохгvй ээ. Намайг дурсаарай, миний нэрийг хэлээрэй гэж би захидаггvй. Зөв менежмэнттэй бол Монголд нэрд гарах амархан. Мартагдах тvvнээс ч амархан. Монголчууд залхуу шvv дээ. Уран бvтээлч байнга өндөрлөгт байх учиртай. Энэ шаардлагыг биелvvлээгvй нь мартагддаг.
-Биелvvлж яваа нь хэн байна?

-Ариунаа байна. Ариунаа усанд хөвж чаддаг. Хэзээ ч живэхгvй дуучин. Тэр асар их хөдөлмөрлөдөг. Хөгшчvvд ярьдаг даа. Би гурван төрийн нvvр vзлээ гэж. Ариунаа социализмын vед л “Арван зургаан нас минь” гээд дуулж явсан шvv дээ. Одоо ч дуулж байна. Мөн “Хурд”, “Камертон”, “Харанга” яс заагаад байгаад байгаа биз. Ийм хөдөлмөрч улс хэзээ ч мартагдахгvй.
-Та хэд хэдэн удаа дуучин заавал бvжиглэдэг байх ёстой гэж дуугарлаа. Сайхан дуулдаг л байвал болоо биш vv?

-Рок попын сонсогч, vзэгчдийг ганц дуугаар татаж чадахаа больсон. Дуучинд vзэгчээ татах увидас байх учиртай. Шоу бизнес гэдэг бол хvмvvсийг татах увидас. Монголчууд гадаадын олон суваг vзэж байна. Үvнийг дагаад vзэгчид хөгжиж байна…
-Харин ч эсрэгээр уруудаад байгаа юм биш vv?

-Зарим хэсэг нь оюуны доройтолд орж байж магадгvй. Хотынхон гадаадад гарсан, тэдний орон зайг хөдөөгийнхөн нөхөж байна. Ахуй хангамжаа дагаад тэдний урлагийн боловсрол нь унах талруугаа. Ийм шалтгаанаар зохиолын дуучид гарч ирсэн болов уу. Гэхдээ зохиолын дууны ирээдvй бvрхэг байна. Тэдэнд дуулах сэдэв, аялгуу vлдсэнгvй. Нэг загварт орлоо шvv дээ. Роп попынхондоо хэлэхэд, ийм байдалд битгий хvрээрэй. Хөдөлмөрлөөрэй. Ямар ч саад тохиолдсон гарцаа олдог байгаарай гэж хэлмэээр байна. Хvмvvс хvлээж авах эсэх нь хамаагvй. Өөдрөг, шинэлэг, зоригтой өөрчлөлт хийж чаддаг байгаарай.
-Халиун рок дуунд дуртай юу, поп сонсох нь илvv санагддаг уу?

-Сонгодог хөгжим, рок поп, хип хоп аль нь ч ялгаагvй. Чанартай, шилдэг бvтээл л сонсох дуртай. Яг vнэнээ хэлэхэд “тасархай” дуу цөөхөн болсон.
-Зав чөлөө олдвол хэнийг сонсдог вэ?

-Өөрийгөө хөгжvvлэхийн тулд сvvлд гарч ирж байгаа барууны хамтлаг, дуучдын шинэ цомгийг сонсдог. Мөн сайн бvтээлтэй цомог худалдаж авдаг.
-Цомгийн арвин цуглуулгатай биз?

-Хоёр жилийн өмнө манайх шинэ байранд орлоо. Нvvхдээ цомгоо тоолж vзсэн. 300 гарч байна лээ. Гэхдээ дуучин Болд, сэтгvvлч Төрмөнх, шог зураач Цогтбаяр нарын дэргэд би CD цуглуулагч гэж хэлэхээс ичнэ.
-Өнөөдөр хэдэн цагаас ажилдаа ирсэн бэ?

-10 цагийн vед.
-Орой хэдийд харих вэ?

-Бас л 11, 12 гээд харина даа.
-Халиуныг ажилдаа ирэхгvй бол энэ дуучид яах бол оо. Таны ажлыг хэн хийж чадах вэ?

-Би байхгvй болж болохгvй хvн.
-Ээлжийн амралт авахгvй, хагас, бvтэн сайнд ч гэрийн бараа хардаггvй ийм залуугийн ар талыг хэн гэж бvсгvй авч явдаг бол?

-Миний гэргийг Хандсvрэн гэдэг. Манай хvн гэрийн менежмэнтийг маш сайн хийдэг, ар талыг минь бат даадаг учраас гэртээ санаа зовохгvй хувьсгалын ажлаа амжуулж чаддаг./инээгээд/ Манайх 5-13 насны хоёр охинтой. Том нь Хөгжим бvжгийн коллежид сурдаг.
-Хөгжимчин болох юм уу?

-Өөрөө шийдэг. Мэргэжлийн хөгжимчин болохгvй ч байсан хамаагvй. Хамгийн гол нь охидын минь амьдралын нэг чухал хэсэг нь хөгжим байгаасай гэж хvснэ.
-Энэ зун хэд хэдэн шоу жанжны талбайд боллоо, vзсэн vv. Монголынхтойгоо харьцуулж сонсов уу?

-”Скорпионс” хамтлагийн тоглолтыг гадаад явах ажлаа хойшлуулж байгаад vзсэн. Дэлхийд алдартай хамтлаг. Тэдний тоглолтыг vзэх завшаан амар олдохгvй. Тоглолт ч гайхалтай болсон. Харин уучлаарай, манай vзэгчид ёстой таалагдаагvй. Морьтой хvн ч явж байх шиг. Энэ тоглолтыг сэтгэлээсээ vзэхийг хvссэн хvмvvст нь тухтай сонсох боломж олгоод, тасалбараар vзvvлсэн бол гэж харамсаж байлаа. Киркоровын тоглолтыг зурагтаар харсан. Тэр олон дууг ам барьж дуулсан. Тийм орчинд ингэж дуулахаас ч аргагvй биз дээ л гэж бодсон.
-Ам барих гэснээс сvvлийн vед энэ тухай их ярих болж. Халиуны продюссерээр нь ажилладаг хамтлаг, дуучин тоглолтынхоо vед ам барьдаггvй биз дээ?

-Дуучин Ариунаа, Болд нар бол ам барьж дуулах vндэслэлгvй. Тэд салхины урд яваа уран бvтээлчид. Дуучдын сэтгэл дуулж л байвал тайван. Урлаг тэтгэвэрт гардаггvй гэдэг дээ. Тэд дуулж чадахаа байсан ч сэтгэлдээ дуулдаг юм. Харин сэтгэж чадахаа байсан цагт л тэтгэвэрт гарч, дуулахаа болино.

Н.Халиуны ажлын өрөөнд нэлээд хуучирсан төгөлдөр хуур байна лээ. Аав нь Ленинградад оюутан байхдаа нэгэн сурвалжит айлаас худалдаж авсан гэнэ. Төгсөхдөө нутагтаа аваад ирсэн юм байж. Хvv аавдаа бэлэг барьж, эртний энэ “эдийг” засаж сэлбэн шинэ юм шиг болгож өгөх гэнэ. Учир нь эл хуур Баатар цагаан хааны vеийнх төдийгvй, хааны ордонд “амьдарч” байсан урт тvvх өгvvлэх төгөлдөр хуур гэнэ лээ.

Блогтоо нийтлэл бичихдээ:

1.


2.3.